Strona główna
Kryteria oceniania
Matura 2015
Konkursy
Programy
Ciekawostki
Znani matematycy
Humor
Descartes RenÉ, Kartezjusz ( 1596-1650)
Francuski filozof i matematyk. Twórca kartezjanizmu. Większość życia spędził w Holandii uciekając przed prześladowaniami ze strony Kościoła. Głosił racjonalizm i sceptycyzm metodyczny; za przedmiot poznania filozofii. Uważał treści świadomości człowieka, za kryterium prawdy - jasność i wyraźność sądów; filozofia Descartes'a opierała się na pewności, że poznanie jest dostępne każdemu dobrze pokierowanemu rozumowi. Podstawą systemu Descartes'a jest uznanie pewności istnienia własnej duszy ze względu na jej czynność myślenia ('myślę, więc jestem'). Descartes przyjmował istnienie w duszy idei wrodzonych, idea Boga jako bytu nieskończenie doskonałego wskazuje na samego Boga, który jest stwórcą świata i racją jego uporządkowania oraz gwarantem prawdziwości wiedzy ludzkiej. Descartes wskazywał na 2 substancje stworzone (poza Bogiem): dusze (substancje myślące) i ciała (substancje rozciągłe). Człowiek jest skutkiem ich niewytłumaczalnego złożenia. Główne dzieła filozofa: Rozprawa o metodzie (1637, wyd. pol. 1921), Medytacje o pierwszej filozofii... (1641, wyd. pol. t. 1-2 1958), Zasady filozofii (1644, wyd. pol. 1960). Swój dorobek w dziedzinie matematyki zawarł Descartes w traktacie La géométrie (1637). Podał tam opis metody współrzędnych (kartezjański układ współrzędnych). Rozwój idei Descartes doprowadził do powstania geometrii analitycznej, a badania geometryczne własności krzywych metodami algebraicznymi - do powstania rachunku różniczkowego i całkowego, a następnie geometrii różniczkowej. Descartes wprowadził wiele współczynników symboli matematycznych, a także zapoczątkował badania nad równaniami algebraicznymi (m.in. sformułował twierdzenie Bézouta). Badania Descartes'a w zakresie fizyki dotyczyły głównie mechaniki i optyki geometrycznej. Wprowadził pojęcie pędu ("siły" ruchu), sformułował zasadę zachowania pędu, którą jednak objaśniał niewłaściwie nie uwzględniając, że pęd jest wielkością wektorową; wysunął przypuszczenie że ciśnienie atmosferyczne zmniejsza się wraz ze wzrostem wysokości. W 1638 r. sformułował prawo załamania światła oraz ideę eteru jako nośnika światła; objaśnił zjawisko tęczy.
Stefan Banach (1892-1945)
Matematyk. Od 1924 prof. uniwersytetu we Lwowie i członek PAU. Od 1939 członek Akademii Nauk Ukr.SRR. Współzałożyciel czasopisma "Studia Mathematica" i jeden z inicjatorów "Monografii Matematycznych". Banach był jednym z twórców analizy funkcjonalnej. Wraz ze swymi uczniami (S. Mazurem, W. Orliczem, J. Schauderem) stworzył szkołę lwowską, która wraz ze szkołą warszawską wydźwignęła matematykę polską na jedno z czołowych miejsc w świecie. Autor monografii "Théorie des opérations linéaires "(1932), pierwszej na świecie książki poświęconej ogólnej teorii przestrzeni liniowo-metrycznych.
Pitagoras (ok. 572-ok. 497)
Grecki matematyk i filozof z Samos. Pół legendarny założyciel słynnej szkoły pitagorejczyków w Krotonie. Ze względu na brak pism trudno odtworzyć poglądy Pitagorasa, któremu jego uczniowie chętnie przypisywali swoje koncepcje. Pitagoras jako inicjator religi-etycznych zainteresowań pitagorejczyków jest uważany również za twórcę początków teorii liczb, autora twierdzenia Pitagorasa, koncepcji harmonii kosmosu.
Tales z Miletu (ok. 620-ok. 540)
Grecki filozof i matematyk. Prawdopodobnie pierwszy uczony i filozof europejski. Jeden z twórców jońskiej filozofii przyrody. Uznając wodę za początek wszystkiego, zapoczątkował filozofię poszukiwanie pierwszej zasady, z której powstała wszelka natura. Podczas licznych podróży handlowych zapoznał się z osiągnięciami matematyki i astronomii Egiptu, Fenicji i Babilonii. Talesowi przypisuje się podanie tak zwanego twierdzenia Talesa, a także przewidzenie zaćmienia Słońca na 585 r. p.n.e., zmierzenie wysokości piramid za pomocą cienia (na podstawie podobieństwa trójkątów), wykazanie, że średnica dzieli okrąg na połowy, a także niekiedy podanie twierdzenia o równości kątów przy podstawie trójkąta równoramiennego, twierdzenia o równości 2 trójkątów mających równe 1 bok i 2 kąty oraz odkrycie, że przy przecięciu się 2 prostych otrzymuje się równe kąty.